Το σεξ ως μέσο ενηλικίωσης

ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ Η θαυμάσια, βραβευμένη με το Χρυσό Φοίνικα των Κανών, ταινία «Η ζωή της Αντέλ» του Αμπντελατίφ Κεσίς ξεχωρίζει σε μία εβδομάδα με επτά συνολικά ταινίες. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης η σοβιετική ταινία «Παιδαγωγικό ποίημα» (1955) των Αλεξέι Μασλιούκοβ, Μετσισλάβα Μαγιέβσκαγια και η βιογραφική περιπέτεια «Kon-Tiki» των Γιοακίμ Ρόνινγκ, Εσπεν Σάντμπεργκ. Στο πρόγραμμα και οι ταινίες: «Μασέτε: η επιστροφή» του Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ, «Σχέδιο απόδρασης» του Μίκαελ Χάφστρομ, «Παγιδευμένη ψυχή: κεφάλαιο Β'», ταινία τρόμου του Τζον Γουάν, και «Οι μάγοι της μπάλας» του Ολιβιέ Νταάν. ****½ - Η ζωή της Αντέλ La vie d' Adele. Γαλλία/ Βέλγιο/ Ισπανία, 2013. Σκηνοθεσία: Αμπντελατίφ Κεσίς. Σενάριο: Αμπντελατίφ Κεσίς, Γκαλιά Λεκρουά. Ηθοποιοί: Αντέλ Εξαρχόπουλος, Λέα Σεϊντού, Σαλίμ Κεσιούς. 179' «Η ζωή της Αντέλ», του Αμπντελατίφ Κεσίς Σοκ σε μερίδα θεατών προκάλεσε στην προβολή της στο Φεστιβάλ των Κανών η βραβευμένη με το Χρυσό Φοίνικα γαλλική ταινία του αλγερινής καταγωγής σκηνοθέτη Αμπντελατίφ Κεσίς («Κουσκούς με ψάρι», «Μαύρη Αφροδίτη»), εξαιτίας των πολύ τολμηρών λεσβιακών σεξουαλικών σκηνών της, που παρουσιάζονται με κάθε λεπτομέρεια. Η ταινία παρουσιάζει τον ασυμβίβαστο, ολοκληρωτικό, γεμάτο πάθος έρωτα της Αντέλ (εξαιρετική η 19xρoνη, ελληνικής καταγωγής, Αντέλ Εξαρχόπουλος σ' ένα ρόλο για τον οποίο δίκαια μοιράστηκε, μαζί με τη συμπρωταγωνίστριά της, Λέα Σεϊντού, το βραβείο ερμηνείας των Κανών) μιας νεαρής φοιτήτριας της Λογοτεχνίας, και της Εμα (Σεϊντού), μιας μεγαλύτερης φοιτήτριας των Καλών Τεχνών. Στην όμορφη αυτή ταινία του, που φέρνει στο νου το κλασικό βιβλίο του 18ου αιώνα «Η ζωή της Μαριάν» του Μαριβό, από τα αγαπημένα, όπως μαθαίνουμε, βιβλία της νεαρής ηρωίδας της ταινίας του, ο σκηνοθέτης καταγράφει, με ένα λυρικό ρεαλισμό που συναντήσαμε και στην πρώτη του ταινία, «Κουσκούς με ψάρι», τις προσπάθειες της Αντέλ να γνωρίσει τον εαυτό της και το σώμα της, αλλά και να βρει τελικά το δρόμο της. Η κάμερα του Κεσίς περιφέρεται στους χώρους, στα μουσεία, στο σχολείο, στους διαδρόμους, παρακολουθεί με άνεση, χωρίς όμως ποτέ να κουράζει, τη δαιδαλώδη πορεία της Αντέλ, καταγράφοντας με λεπτομέρεια, άλλοτε με χιούμορ κι άλλοτε με συγκίνηση (χωρίς όμως να καταφεύγει στον εύκολο μελοδραματισμό), τη σταδιακή μετατροπή της ώς το τελικό πέρασμά της από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Οπως και στη συναρπαστική «Μαύρη Αφροδίτη» του, ο Κεσίς χρησιμοποιεί μια κλινική αντιμετώπιση για να συλλάβει τις πιο μικρές, συχνά απαρατήρητες, εκφράσεις του προσώπου της Αντέλ. Εξετάζει τις συσπάσεις του (άλλοτε την απορία, άλλοτε το φόβο κι άλλοτε την έκσταση), με την επιμονή ενός εντομολόγου, κάνοντάς μας, σχεδόν ασυναίσθητα, να μοιραζόμαστε μαζί της τις ελπίδες, τις χαρές και τις λύπες της. Στοιχεία που ο Κεσίς καταφέρνει να συλλάβει σε όλη τους την πληρότητα, μαζί και τη δύναμη και την ομορφιά τους, όπως και στις ερωτικές σκηνές, που παρά τη γλαφυρότητά τους δεν σοκάρουν το θεατή (αν και, αρκετές, πρέπει να πω, είναι και πολύ τολμηρές, αγγίζοντας σχεδόν τα όρια της πορνογραφίας). Ο Κεσίς έφτιαξε ένα από τα καλύτερα και πιο συναρπαστικά πορτρέτα ενός νέου, διψασμένου για τις εμπειρίες της ζωής, κοριτσιού, και ταυτόχρονα μια μελέτη στην κρίσιμη καμπή της εφηβείας, με μια σκηνοθετική ματιά που, παρά την τρίωρη διάρκεια της ταινίας, σε κάνει να ζητάς κι άλλες τόσες ώρες. *** Παιδαγωγικό ποίημα Pedagogicheskaya poema. Σοβιετική Ενωση, 1955. Σκηνοθεσία: Αλεξέι Μασλιούκοβ, Μετσισλάβα Μαγιέβσκαγια. Σενάριο: Αλεξάντερ Μακαρένκο. Ηθοποιοί: Βλαντίμιρ Γεμελιάνοβ, Γκεόργκι Γιουμάτοβ, Μιχαήλ Ποκοτίλο. 111' «Παιδαγωγικό ποίημα» των Αλεξέι Μασλιούκοβ, Μετσισλάβα Μαγιέβσκαγια Αγνωστη ώς πρόσφατα η ταινία αυτή των Μασλιούκοβ και Μαγιέβσκαγια επειδή, φαντάζομαι, παρουσίαζε ότι στη μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο Σοβιετική Ενωση (βρισκόμαστε στο 1955) υπήρχαν ακόμα εγκαταλειμμένα στην τύχη τους (ή στις φυλακές) φτωχά, ανήμπορα, ορφανά, βρόμικα παιδιά, τα περισσότερα ανήλικοι εγκληματίες - ο λόγος ίσως που την ταινία δεν μπόρεσε να δει και να αναφέρει στο κλασικό βιβλίο του για το σοβιετικό κινηματογράφο, «Κίνο», ο Αγγλος Τζέι Λέιντα. Η ταινία αφηγείται τις προσπάθειες του Αντόν Σεμιόνοβιτς Μακαρένκο (το σενάριο είναι βασισμένο στο βιβλίο του) να δημιουργήσει έναν εκπαιδευτικό «σταθμό» για ανήλικους εγκληματίες. Παρά τις επιφυλάξεις παραδοσιακών δασκάλων και ψυχολόγων, αλλά και τις αντιδράσεις πολλών από τα παιδιά, ο Μακαρένκο προχώρησε, ψάχνοντας συχνά στα τυφλά και επιβάλλοντας τις δικές του πρακτικές μεθόδους, βασισμένες στην κατανόηση και τη στοργή, για να δημιουργήσει έναν υποδειγματικό σταθμό, στον οποίο αργότερα θα προσχωρήσουν και άλλοι σταθμοί. Παρά τις κάποιες προπαγανδιστικές σκηνές, με ομιλίες για τον Λένιν και τους στόχους της Σοβιετικής Ενωσης, η ταινία έχει ρυθμό, ωραία ευρήματα και καλή παρουσία από τα παιδιά - μια μάλιστα προπαγανδιστική σκηνή τελειώνει πολύ όμορφα, με τα παιδιά να το ρίχνουν στη μουσική και το χορό, ένα τρελό (παραδοσιακό στην πραγματικότητα) πρέπει να πω χορό, που όμως δεν απέχει και πολύ από αντίστοιχους ροκ εν ρολ και άλλους μοντέρνους χορούς της δυτικής νεολαίας. **½ Κον-Τίκι Kon-Tiki. Νορβηγία, 2012. Σκηνοθεσία: Γιοακίμ Ρόνινγκ, Εσπεν Σάντμπεργκ. Ηθοποιοί: Πέτερ Σκάβλαν, Αντερς Μπαάσμο Κρίστιανσεν, Γκούσταβ Σκάρσκγαρντ. 118' «Κον-Τίκι» των Γιοακίμ Ρόνινγκ, Εσπεν Σάντμπεργκ Θαλασσινή περιπέτεια γύρω από το ταξίδι του θρυλικού εξερευνητή/ βιολόγου Θορ Χέγιερνταλ, που το 1947 ξεκίνησε, με μια αυτοσχέδια σχεδία κι ένα πλήρωμα πέντε ατόμων, για ένα ταξίδι 4.300 μιλίων, διασχίζοντας τον Ειρηνικό, για να αποδείξει πως γηγενείς Αμερικανοί είχαν μεταναστεύσει στα νησιά της Πολυνησίας πολύ προτού ο Κολόμβος ανακαλύψει την Αμερική. Για το ταξίδι μάλιστα αυτό ο Θορ δεν έφτιαξε μια σύγχρονη σχεδία, αλλά μια σχεδία σύμφωνα με τις περιγραφές των Ισπανών την περίοδο του Κολόμβου, χωρίς να χρησιμοποιεί καρφιά ή βίδες. Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία δεν είχε κάνει μεγάλα βήματα, το ταξίδι με την Kon-Tiki, το όνομα του θεού του Ηλιου των Ινκας, που ο Θορ έδωσε στη σχεδία του, ήταν από τα πιο δύσκολα και επικίνδυνα που ανέλαβε ποτέ άνθρωπος - ο Θορ και οι άντρες του έπρεπε να αντιμετωπίσουν, εκτός από τις θύελλες, και καρχαρίες και φάλαινες. Ηδη, το 1950, με βάση τα φιλμ που γύρισε αυτός και η ομάδα του, ο Θορ είχε φτιάξει ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ που στη συνέχεια κέρδισε το Οσκαρ. Εξήντα πέντε χρόνια μετά, οι Νορβηγοί αποφάσισαν να ξαναγυρίσουν την ιστορία του Θορ, τη φορά αυτή σε ταινία μυθοπλασίας, με τον Πέτερ Σκάλβαν στο ρόλο του Θορ Χέγιερνταλ. Η ταινία ξεκινά με τον Θορ σε παιδική ηλικία σε σκηνές που φωτίζουν το μετέπειτα χαρακτήρα του - άνθρωπο που ήθελε να επιδείξει την τόλμη του και που τον έσπρωξε, χρόνια αργότερα, παρά την αντίθετη άποψη των συναδέλφων του επιστημόνων, να σχεδιάσει και να εκτελέσει ένα ταξίδι-πρόκληση, που θα του χάριζε μία θέση στην αιωνιότητα. Μια τέτοια στάση κρατάνε και οι σκηνοθέτες της ταινίας, που μετατρέπουν τον Χέγιερνταλ σε παθιασμένο, κλασικό ήρωα - που μου θύμισε, πρέπει να πω, τον φανατισμένο ήρωα του «Φιτζκαράλντο» του Χέρτσοκ (που έβαλε στόχο του να κτίσει όπερα στη ζούγκλα). Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας -που είναι και το καλύτερο- εκτυλίσσεται πάνω στη σχεδία, στη μέση του ωκεανού, με σκηνές δοσμένες με σασπένς αλλά και εικαστικά ωραία φωτογραφία. Με την κύρια αδυναμία της ταινίας να βρίσκεται στον τρόπο ανάπτυξης του χαρακτήρα του Χέγιερνταλ. Οι άλλες ταινίες MACHETE: Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ (Machete Kills). ΗΠΑ, 2013. Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ. Σενάριο: Κάιλ Γουόρντ. Ηθοποιοί: Ντάνι Τρέχο, Αλέξα Βέγκα, Μελ Γκίμπσον, Αντόνιο Μπαντέρας, Ντέμινα Μπίτσιρ, Λέιντι Γκάγκα, Τσάρλι Σιν. 107' Ο Μασέτε προσλαμβάνεται από τον πρόεδρο των ΗΠΑ για να εξοντώσει έναν Μεξικανό λαθρέμπορο όπλων σε μια διασκεδαστική περιπέτεια, όπως θα περίμενε κανείς από τον Ροντρίγκεζ - στην πραγματικότητα ένα μεγάλο αστείο που μπορεί να αρέσει σε μερικούς αλλά και να απωθήσει άλλους. ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ (Escape Plan). ΗΠΑ, 2013. Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάφστρομ. Σενάριο: Μάιλς Τσάπμαν, Τζέισον Κέλερ. Ηθοποιοί: Σιλβέστερ Σταλόνε, Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, Τζιμ Καβίζελ, Σαμ Νιλ. 115' Οι δύο βετεράνοι του Χόλιγουντ, κλεισμένοι σε μια φυλακή αληθινό κλουβί, καταστρώνουν ένα σχέδιο απόδρασης, σε μια συνηθισμένη περιπέτεια. ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΗ ΨΥΧΗ - ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' (Insidious 2). ΗΠΑ, 2013. Σκηνοθεσία: Τζέιμς Γουάν. Σενάριο: Λι Χουανέλ. Ηθοποιοί: Πάτρικ Γουίλσον, Ρόουζ Μπερν, Μπάρμπαρα Χέρσι. 106' Ταινία τρόμου με την οικογένεια Λάμπερτ να προσπαθεί να αποκαλύψει το τρομερό μυστικό που τους στοιχειώνει από την παιδική τους ηλικία.